Ευρωπαϊκό Δίκαιο

Στόχος του μαθήματος είναι να μελετηθεί το ευρωπαϊκό δίκαιο ως προς τις εξής διαστάσεις του: το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το δίκαιο που έχει παραχθεί στα πλαίσια του Συμβουλίου της Ευρώπης κυρίως μέσα από το κείμενο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ). Στα πλαίσια του μαθήματος, εξετάζονται οι λόγοι για τους οποίους ιδρύθηκαν οι πρώτες Ευρωπαϊκές Κοινότητες (Ε.Κ.Α.Χ., Ε.Κ.Α.Ε., Ε.Ο.Κ.), και παρουσιάζεται το Συμβούλιο της Ευρώπης ως διεθνής οργανισμός ο οποίος αποτελεί μία διακριτή έννομη τάξη από την Ε.Ε. και από τα κράτη μέλη της. Αναλύεται η μετεξέλιξη των πρώτων Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) μέσα από την εγκαθίδρυση της εσωτερικής αγοράς (ελευθερία κυκλοφορίας εμπορευμάτων, κυκλοφορίας προσώπων, κίνησης κεφαλαίων, εγκατάστασης εταιριών), της ευρωζώνης και την προώθηση του ελεύθερου ανταγωνισμού.  Εξετάζονται τα όργανα της Ε.Ε., η δικαιοπαραγωγική διαδικασία και οι  μηχανισμοί δικαστικής προστασίας στην Ε.Ε., με αναφορά στη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δ.Ε.Ε.), το οποίο έχει επιτελέσει κομβικό ρόλο στην εγκαθίδρυση της αυτονομίας και στην ομοιόμορφη ερμηνεία και εξέλιξη του ενωσιακού δικαίου. Αναλύεται η αυτονομία του ενωσιακού δικαίου και η προσέγγιση του Δ.Ε.Ε., αλλά και των εθνικών ανώτατων διοικητικών ή συνταγματικών δικαστηρίων επί του θέματος αυτού. Το μάθημα εστιάζει στη σημασία του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού στην ανοικτή αγορά της Ε.Ε., εξετάζοντας υποθέσεις μονοπωλιακών και άλλων αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών επιχειρήσεων οι οποίες επιλύθηκαν από το Δ.Ε.Ε.. Θέματα κρατικών ενισχύσεων και η αντιμετώπισή τους από το Δ.Ε.Ε. τίθενται προς συζήτηση. Επιπροσθέτως, γίνεται προσέγγιση στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ε.Ε. και ειδικότερα στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της  Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εμβαθύνεται η σχέση αυτής της προστασίας με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ) μέσω αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

1. αναγνωρίζει το περιεχόμενο του ευρωπαϊκού δικαίου ως δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως δίκαιο που έχει παραχθεί στα πλαίσια του Συμβουλίου της Ευρώπης (κυρίως διά του κειμένου της ΕΣΔΑ),

2. διακρίνει τις έννομες τάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κρατών μελών της και την έννομη τάξη που έχει παραχθεί στους κόλπους του Συμβουλίου της Ευρώπης κυρίως μέσω της ΕΣΔΑ,

3. να αναλύει τη δομή και λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως υπερεθνικού οργανισμού που έχει δυνατότητα να παράγει δίκαιο, έχει θεσμικά όργανα και αρμοδιότητες, καθώς και να αναλύει τη δομή της εσωτερικής αγοράς,

4. να στηρίζει επιχειρήματα σχετικά με το ποιο είναι το θεμέλιο της αυτονομίας του δικαίου της Ε.Ε.,

5. να δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα που έχουν σχέση με ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών τόσο υπό το πρίσμα του Χάρτη Θεμελιωδών Ελευθεριών της Ε.Ε. όσο και υπό το πρίσμα της ΕΣΔΑ,

6. να γνωρίζει τα διακριτά πεδία εφαρμογής τόσο του Χάρτη Θεμελιωδών Ελευθεριών της Ε.Ε. όσο και της ΕΣΔΑ, και την αλληλεπίδρασή τους με τα εθνικά δίκαια των κρατών μελών,

7. να συνθέτει την επίδραση των θεμελιωδών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στο Χάρτη Ελευθεριών της Ε.Ε. και στην ΕΣΔΑ, όπως το ne bis in idem, πάνω σε παραβάσεις φορολογικού και τελωνειακού χαρακτήρα, με την πρακτική αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων από τα εθνικά δικαστήρια (ΣτΕ, Διοικητικά Δικαστήρια), από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.